Na jednoj od narednih sjednica u Parlamentu FBiH raspravljat će se i o četiri prijedloga kojima se Zenica, Tuzla, Bihać i Široki Brijeg uspostavljaju kao gradovi. Prijedloge ovih zakona utvrdila je Vlada FBiH 12. decembra, predloživši Parlamentu da se razmatraju i usvajaju po skraćenom postupku.
Kriteriji
Prema utvrđenim prijedlozima, Tuzla, Zenica, Bihać i Široki Brijeg su pravni sljedbenici sadašnjih opština i preuzimaju njihove nadležnosti, prava, obveze i imovinu. Teritorij četiri nova grada u Federaciji BiH čine sva naseljena mjesta koja se, prema evidenciji Federalnog zavoda za statistiku, nalaze u okviru opština Tuzla, Zenica, Bihać i Široki Brijeg na dan stupanja zakona na snagu.
Zakoni o uspostavi gradova Zenice, Tuzle, Bihaća i Širokog Brijega propisuju da opštinski vijećnici i opštinski načelnici, a koji su izabrani na proteklim lokalnim izborima, stupanjem na snagu novih akata, nastavljaju s radom kao vijećnici gradskih vijeća i gradonačelnici. Isto tako, opštinska tijela uprave i upravne organizacije, stručne i druge službe nastavljaju rad kao gradska tijela i službe, a javna poduzeća i javne ustanove, čiji su osnivači opštine Tuzla, Zenica, Bihać i Široki Brijeg, radit će kao javna gradska poduzeća i ustanove.
Zakonom o principima lokalne samouprave u FBiH, članom 5. stav 2, propisano je da se grad, osim Ustavom, uspostavlja federalnim zakonom na osnovu sporazuma o udruživanju dvije ili više opština, odnosno odluke opštinskog vijeća koja ispunjava propisane kriterije, a koja ima najmanje 30.000 stanovnika, odnosno u čijem gradskom sjedištu kao zaokruženom urbanom području živi najmanje 10.000 stanovnika. Stavom 3. istog člana zakona propisano je da grad predstavlja sjedište kantona i u slučaju da ne ispunjava uslove iz prethodnog stava. Prema obrazloženju prijedloga zakona, Tuzla, Zenica, Bihać i Široki Brijeg ispunjavaju sve zakonske pretpostavke da bi bili uspostavljeni kao gradovi.
Općinsko vijeće Tuzla je još 30. januara 2007. donijelo odluku o proglašenju Grada Tuzle i zaključak o pokretanju inicijative za izradu zakona o uspostavi Grada Tuzle, a istu odluku je donijelo i Općinsko vijeće Zenice. Općinsko vijeće Širokog Brijega je 31. jula prošle godine usvojilo odluku da su ispunjeni uvjeti za proglašenje gradom.
– Zakon o principima lokalne samouprave predvidio je mogućnost proglašenja gradovima onih općina koje imaju posebno povijesno i kulturno značenje, što se, u svakom slučaju, odnosi i na Bihać, saopšteno je iz Vlade FBiH, nakon utvrđivanja prijedloga ovih zakona, a Bihać je i sjedište Unsko-sanskog kantona.
Stanovništvo u brojevima
Prema podacima sa web strane Općine Zenica, na ovom području površine 500 kvadratnih kilometara trenutno živi oko 130.000 stanovnika. U obrazloženju Zakona o gradu Zenici navedeno je da se radi o administrativnom, privrednom, zdravstvenom, univerzitetskom, kulturnom i sportskom centru Zeničko-dobojskog kantona, sa svojom poviješću i tradicijom i ukupnim značajem za BiH. Prema procjenama Općine Tuzla, na području od 294 kvadratna kilometra danas živi oko 151.000 stanovnika, a središte je Tuzlanskog kantona. Više od 80.000 stanovnika živi u užem gradskom jezgru. Podaci Federalnog zavoda za statistiku govore da je 2005. godine u općini Bihać, koja zahvata površinu od 900 kvadratnih kilometara, živjelo nešto više od 60.000 stanovnika od kojih 40.000 u gradskoj jezgri.
U demografskim podacima na Internet-stranici Općine Široki Brijeg navedeno je da, prema preliminarnim rezultatima prošlogodišnjeg popisa, na ovom području živi 29.809 stanovnika i to na ukupnoj površini od 388 kvadratnih kilometara.(oslobođenje)